Schijnzelfstandigheid in de bouw: Wat betekent het voor jou als zzp’er?

De bouwsector is voor veel zzp’ers een aantrekkelijk werkgebied: vrijheid, afwisselende projecten en de mogelijkheid om je eigen uren en tarieven te bepalen. Maar deze vrijheid kan onder druk komen te staan door de strengere regels rondom schijnzelfstandigheid. Vanaf 1 januari 2025 zal de Belastingdienst actief controleren of zzp’ers écht zelfstandig werken of eigenlijk in loondienst zouden moeten zijn. Dit kan grote gevolgen hebben voor jou als vakman.

In dit artikel leggen we uit wat schijnzelfstandigheid inhoudt, waarom het een probleem is, en hoe je kunt checken of jij risico loopt. Met praktische tips helpen we je om te blijven werken zoals jij dat wilt – zonder gedoe of boetes.

Wat is schijnzelfstandigheid precies?

Schijnzelfstandigheid betekent dat je op papier een zzp’er bent, maar in de praktijk eigenlijk hetzelfde werkt als een werknemer in loondienst. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als je:

• Afhankelijk bent van één of twee grotere opdrachtgevers.
• Niet zelf bepaalt welke tijden je werkt.
• Niet zelf bepaalt wat voor werk je doet.
• Geen ondernemersrisico loopt, zoals aansprakelijkheid of investeringen.

Voor de Belastingdienst ben je dan geen echte ondernemer, maar een werknemer. En dat kan grote gevolgen hebben, zowel voor jou als voor je opdrachtgever.

Waarom is schijnzelfstandigheid een probleem?

De Belastingdienst ziet schijnzelfstandigheid als een manier om sociale premies en belastingen te ontwijken. Als jij in feite een werknemer bent, moeten er loonheffingen, premies voor sociale verzekeringen en andere bijdragen worden afgedragen. Dit is voor jouw opdrachtgever duurder, waardoor zij liever zzp’ers inzetten.
Voor jou als zzp’er zijn er voordelen, zoals de zelfstandigenaftrek, maar als je niet écht zelfstandig bent, ziet de Belastingdienst dit als onterecht gebruik van die voordelen. Als ze vaststellen dat je schijnzelfstandig bent, kan dat leiden tot naheffingen, het terugbetalen van belastingvoordelen en zelfs boetes.

Wat verandert er in 2025?

Vanaf 2025 gaat de Belastingdienst actief controleren op schijnzelfstandigheid. In eerste instantie zal er sprake zijn van een overgangsjaar. Dit betekent dat zowel zzp’ers als opdrachtgevers die laten zien dat ze stappen ondernemen om aan de regels te voldoen, geen boetes krijgen, maar een waarschuwing.
Na het overgangsjaar worden de regels strenger. Als je dan nog steeds niet aan de criteria voldoet, kunnen er flinke boetes en naheffingen volgen. Het is dus belangrijk om nu al te checken of jij of je opdrachtgever risico loopt.

Checklist: Ben jij schijnzelfstandig als zzp’er?

Met onderstaande checklist kun je snel zien of jouw manier van werken mogelijk gezien wordt als schijnzelfstandigheid. Beantwoord de vragen eerlijk:

Werktijden en instructies
Worden je werktijden en werkzaamheden bepaald door je opdrachtgever? Of kun je zelf bepalen hoe, wanneer en waar je werkt?

Aantal opdrachtgevers
Werk je vooral of alleen voor één opdrachtgever?

Onderhandeling over contract en tarief
Heb je zelf kunnen onderhandelen over je contract en uurtarief?

Ondernemersrisico
Draag je zelf ondernemersrisico, zoals investeringen in materiaal of aansprakelijkheid voor fouten?

Eigen uitstraling en klantenwerving
Heb je een eigen website, logo, visitekaartjes of andere middelen waarmee je je profileert als ondernemer?

Persoonlijke uitvoering van werk
Moet je het werk zelf doen, of kun je ook iemand anders sturen om jouw taken uit te voeren?

Integratie in de organisatie
Word je gezien als onderdeel van het team van je opdrachtgever?

Uitslag:
Meerdere ‘ja’ antwoorden? Je loopt mogelijk risico en het is verstandig om actie te ondernemen.
Voornamelijk ‘nee’ antwoorden? Je bent waarschijnlijk veilig, maar controleer dit goed.

Hoe kun je problemen voorkomen?

Werk voor meerdere opdrachtgevers. Probeer je werk te spreiden over meerdere klanten. Dit laat zien dat je niet afhankelijk bent van één opdrachtgever.
Houd regie over je werk. Zorg dat je zelf je werktijden bepaalt en inspraak hebt in hoe je je werk uitvoert.
Gedraag je als ondernemer. Maak jezelf zichtbaar met een website, logo en eigen materiaal. Klanten moeten zien dat ze met een zelfstandige ondernemer werken.
Zorg voor duidelijke afspraken. Laat in je contract vastleggen dat je als zelfstandig ondernemer werkt en niet in loondienst bent.
Check je situatie met een expert. Twijfel je? Raadpleeg een specialist die je kan helpen jouw risico’s in kaart te brengen en advies kan geven.

Hoe Topvakmannen.nl je kan helpen

Als zzp’er wil je blijven werken zoals jij dat wilt: zelfstandig, zonder gedoe met boetes of regels. Topvakmannen.nl biedt ondersteuning op maat om jouw zelfstandigheid te versterken. Bijvoorbeeld door:

• Meer opdrachtgevers te vinden. Met onze mini-website kun je jouw zichtbaarheid vergroten en nieuwe klanten aantrekken.
• Netwerken en wisselen. We helpen je met duidelijke uitleg over de regels en hoe je risico’s kunt vermijden en laten je werken met een breder netwerk aan opdrachtgevers en collega’s.
• Ondernemerschap uitstralen: Door je aan te sluiten bij ons netwerk, laat je zien dat je je best doet om je als ‘ondernemer’ te gedragen. Een belangrijke eis van de belastingdienst.

Het lijkt misschien nog ver weg, maar nu actie ondernemen kan je veel tijd, stress en kosten besparen. Door bewust te zijn van de regels en je werk daarop aan te passen, voorkom je onaangename verrassingen.

Weet je niet zeker of jouw situatie in orde is? Of wil je gewoon meer zekerheid? Download onze gratis whitepaper en ontdek wat schijnzelfstandigheid voor jou betekent. Of neem direct contact met ons op voor vrijblijvend advies. Samen houden we de bouwsector flexibel, eerlijk en vrij. Jij verdient het om te werken zoals je wilt – met respect voor jouw vakmanschap én de regels.